Utsogoleri
Tanthauzo la Utsogoleri (Oxford)
1. Zochita zotsogolera gulu la anthu kapena bungwe.
2. (Webster) Nthawi imene munthu amakhala ndi udindo wa utsogoleri. Mphamvu kapena luso lotsogolera anthu ena.
Munthu amene amalamulira, kutsogolera, kapena kulimbikitsa ena.
Mupeza matanthauzo ambiri a utsogoleri ofanana ndi awa, koma atsogoleri samabadwa okha. Atsogoleri ndidzakhala
amene akunenedwa ndi iwo amene amatsogolera ku ubwino wokulirapo wa anthu, osati amene amakhala atsogoleri chifukwa chokhala ndi mphamvu ndi
umbombo kulamulira ena pofuna kudzimva kukhala wamkulu pa zosowa zawo zadyera. Mutha kukhala mtsogoleri wamkulu mumakampani olemera 500 ndikukhazikika osalola kuti kupambana kwanu kukuyendereni bwino. Mukakhala paudindo pakampani ndiye kuti muli ndi udindo wochitira ena zomwe mungathe, kuyambira pakulemba ganyu, kukulitsa maphunziro, ndi mwayi wophunzitsira m'badwo wotsatira. Ndinu nokha amene mungadziwe tanthauzo la kupambana kwanu kokhudzana ndi moyo wanu.
Tonse tidzafunika kutsogolera ngati mbali ina ya moyo wathu, ngakhale zitatanthauza kuti timangodzitsogolera tokha. Ambiri aife tidzakhala ndi mabanja ndipo tiyenera kupereka chitsanzo chabwino kwa ana athu ndikuthandizira pothandiza mnzathu kukhala atsogoleri. Pakhomo timasinthana kukhala atsogoleri malinga ndi momwe zinthu zilili. N’chimodzimodzinso kuntchito ndi m’madera amene tikukhala, ngakhale kwa anzathu. Atha kukhala akulowa m'mikhalidwe yomwe imatha kukhala ndi zotsatira zoyipa, ndipamene tiyenera kuyesetsa kuwatsogolera kunjira yabwino. Tisanakhale atsogoleri a ena, tiyenera kukhala atsogoleri athu. Tiyenera kukhala ophunzira apamwamba ndi ophunzira komanso ophunzira apamwamba pa moyo. Maphunziro a utsogoleri amatengeranso zambiri zomwe timasankha kudzaza m'maganizo mwathu komanso makamaka kugwiritsa ntchito njira yathu yoganizira mozama kuti tidziwe zomwe timasankha kuchita ndi chidziwitsocho. Chifukwa chakuti wina amakupatsirani zambiri kapena mukuwona akuchokera pawailesi yakanema sizitanthauza kuti simuyenera kuzifunsa kapena kuyang'ana ngati zili zolondola pofufuza nokha.
Maphunziro amtunduwu amachepetsa kuchuluka kwa nthawi zomwe wina kapena mabungwe angakutengereni mwayi. Chitetezo chathu chabwino chidzachokera ku chidziwitso ndikuchigwiritsa ntchito limodzi ndi kugawana nthawi ikadzafika. Tiyenera kudziphunzitsa tokha kukhala atsogoleri m'mbali zonse za moyo kuti tithe kuchita bwino kuposa mibadwo yathu yakale. Ndiufulu ndi udindo wathu.
Kuganiza Mozama
Kuganiza Kwambiri (Oxford)
1. Kuwunika kwa cholinga ndikuwunika nkhani kuti apange chigamulo.
Kutha kuganiza momveka bwino komanso mwanzeru. Zimaphatikizapo kuthekera kochita kuganiza mozama komanso paokha. Wina yemwe ali ndi luso loganiza mozama amatha kuchita izi:
• kumvetsetsa kugwirizana koyenera pakati pa malingaliro
•zindikirani, pangani ndi kuunika mfundo
• zindikirani zosagwirizana ndi zolakwika zomwe zimachitika pamalingaliro
• kuthetsa mavuto mwadongosolo
• Dziwani kufunikira ndi kufunikira kwa malingaliro
•Kulingalira za kulungamitsidwa kwa zikhulupiriro za munthu ndi makhalidwe abwino
Kuganiza mozama si nkhani ya kudziunjikira zambiri. Munthu amene ali ndi chikumbukiro chabwino ndiponso amene amadziwa mfundo zambiri salidi waluso pa kuganiza mozama. Woganiza mozama amatha kuzindikira zotsatira zake kuchokera ku zomwe akudziwa, ndipo amadziwa momwe angagwiritsire ntchito chidziwitso kuti athetse mavuto, ndikupeza magwero oyenera a chidziwitso kuti adzidziwitse okha. Kuganiza mozama sikuyenera kusokonezedwa ndi kukhala wokangana kapena kutsutsa anthu ena. Ngakhale luso loganiza mozama lingagwiritsidwe ntchito poulula zolakwika ndi malingaliro oyipa, kulingalira mozama kungathandizenso pamalingaliro ogwirizana ndi ntchito zolimbikitsa. Kulingalira mozama kungatithandize kupeza chidziŵitso, kuwongolera zikhulupiriro zathu, ndi kulimbitsa mikangano. Titha kugwiritsa ntchito kuganiza mozama kuti tipititse patsogolo njira zogwirira ntchito komanso kukonza mabungwe ochezera.
Anthu ena amakhulupirira kuti kuganiza mozama kumalepheretsa kulenga chifukwa kumafuna kutsata malamulo amalingaliro ndi kulingalira, koma kulenga kungafunike kuswa malamulo. Awa ndi maganizo olakwika. Kuganiza mozama kumagwirizana kwambiri ndi kuganiza za "kunja kwa bokosi", kutsutsa mgwirizano ndikutsata njira zodziwika bwino. Ngati chili chonse, kuganiza mozama ndi gawo lofunikira pakupanga chifukwa timafunikira kuganiza mozama kuti tiwunike ndikuwongolera malingaliro athu opanga. (( http://philosophy.hku.hk/think/critical/ct.php )